Phác Đồ Xử Trí Suy Hô Hấp

Phác Đồ Xử Trí Suy Hô Hấp

I. ĐỊNH NGHĨA:

Suy hô hấp (SHH) là tình trạng rối loạn trao đổi khí của cơ quan hô hấp do không cung cấp đủ O₂vào máu và/hoặc ứ đọng CO₂/máu. Khí máu động mạch (KMĐM) biểu hiện 2 tình trạng:

1. SHH giảm O₂máu: PaO₂<60 mmHg, SaO₂ <90%

(PaCO₂ bình thường hoặc giảm).

2. SHH tăng CO₂máu: PaCO₂>45 mmHg và toan hô hấp pH <7,35 (PaO₂ bình thường hoặc giảm nhẹ).

II. CHẨN ĐOÁN:

II.1. SHH cấp:

II.1.1. Lâm sàng:

– Khó thở, co kéo cơ hô hấp phụ, thở hước, hoặc >30 lần/ phút ;

– Tím môi và đầu chi (khi SaO₂ <85%), vã mồ hôi, nói ngắt quãng ;

– Mạch nhanh > 120l/p;

– Thần kinh (dấu hiệu não trong SHH): nhức đầu, lú lẫn, bứt rứt, vật vã, nói nhảm, lơ mơ, hôn mê;

– Khám thực thể: ran phổi, giảm rì rào phế nang, nhịp tim nhanh, phù, liệt cơ, … sẽ gợi ý nguyên nhân.

– Hỏi kĩ tiền căn và bệnh sử: BPTNMT, khí phế thủng, lao phổi cũ, hít khí độc, …

II.1.2. Cận lâm sàng:

– X-quang phổi thẳng;

– Khí máu động mạch: PaO₂ <60 mmHg và/hoặc PaCO2 >45 mmHg, pH <7,35 ;

– Công thức máu, BUN, Creatinin, Ion đồ, Đường huyết.

– Điện tim; siêu âm tim Doppler nếu nghi ngờ có bệnh lý tim mạch;

– SGOT, CK-MB, Troponin-I (hoặc T) nếu nghi ngờ nhồi máu cơ tim;

– BNP/m hoặc NT-ProBNP/m nếu nghi ngờ có suy tim.

II.2. SHH mạn:

II.2.1.Lâm sàng :

– Tiền căn bệnh mãn tính: BPTNMT, phế quản phế viêm , lao, bụi phổi, hen phế quản.

– Khó thở khi gắng sức, sau đó khó thở thường xuyên.

– Tím tái thường xuyên ở môi và đầu chi, ngón tay dùi trống, móng khum, …

– Dấu hiệu suy tim (P) trong tâm phế mạn: phù chi dưới, gan to, tĩnh mạch cổ nổi, ECG dày thất (P) .

– Thần kinh: lú lẫn, lơ mơ, hôn mê nếu CO₂ tăng cao.

II.2.2. Cận lâm sàng:

– Cũng tiến hành như SHH cấp.

– Khí máu: PaO₂, SaO₂ giảm nhẹ, PaCO₂ tăng >45 mmHg, pH <7,35 (Hội chứng tắc nghẽn).

III. ĐIỀU TRỊ:

SHH cấp cần xử trí nhanh chóng và chính xác, bảo đảm các nguyên tắc:

III. 1. Làm thông thoáng khí đạo:

Dẫn lưu tư thế, hút đàm nhớt, lấy vật lạ vùng hầu họng (nếu có).

III.2. Cung cấp oxy đầy đủ: O₂ được cung cấp tùy trường hợp:

❖ Ống xông mũi: BN có thể ăn uống, nói chuyện được, cung lượng oxy nên < 5 L/p.

❖ Mặt nạ không thở lại: FiO₂ đạt được 80-90%, cao hơn so với hệ thống có tái thở lại.

❖ Mặt nạ Venturi: cho phép cung cấp chính xác FiO₂ với các giá trị 24%, 28%, 31%, 35%, 40%, 50%. Hữu ích cho bệnh nhân BPTNMT, tăng CO₂ máu.

❖ Thông khí không xâm lấn, xâm lấn khi có chỉ định

IV. ĐIỀU TRỊ BỆNH NGUYÊN:

– Chống bội nhiễm: kháng sinh;

– Giãn phế quản;

– Suy tim…

Xử trí & định hướng nguyên nhân SHH cấp

Tham khảo:

1. The Washington Manual of Medical Therapeutics, Lippincott Williams &Wilkins, 2010, p. 249-252.
2. Pocket Medecine, Lippincott William&Wilkins, 2011, 2-18.

---

Xem thêm Phác đồ điều Trị Bệnh Viện Phạm Ngọc Thạch: 

1. Phác Đồ Chẩn Đoán Bệnh Phổi Mô Kẽ
2. Phác Đồ Chẩn Đoán Và Điều Trị Lao Phổi Ở Trẻ Em
3. Phác Đồ Chẩn Đoán, Điều Trị Lao Hạch
4. Phác Đồ Cấp Cứu Ngưng Tim – Ngưng Thở
5. Phác Đồ Xử Trí Rối Loạn Điện Giải Và Thăng Bằng Kiềm Toan