Vài Phút Quảng Cáo Sản Phẩm
Mọi ý kiến đóng góp xin gửi vào hòm thư: [email protected]
Kéo xuống để Tải ngay đề cương bản PDF đầy đủ: Sau “mục lục” và “bản xem trước”
(Nếu là đề cương nhiều công thức nên mọi người nên tải về để xem tránh mất công thức)
Đề cương liên quan: CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 1997 – 2017
Mục Lục
Tải ngay đề cương bản PDF tại đây: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa (qua nghiên cứu trường hợp tỉnh Bạc Liêu)
|
ISSN: 1859-2171 |
TNU Journal of Science and Technology |
201(08): 199 – 203 |
e-ISSN: 2615-9562
CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ
TRONG THỜI KỲ CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA
(QUA NGHIÊN CỨU TRƢỜNG HỢP TỈNH BẠC LIÊU)
Đào Thị Bích Hồng
Trường Đại học Bách khoa – ĐH Quốc gia TP.Hồ Chí Minh
TÓM TẮT
Một trong những nội dung cốt lõi của quá trình phát triển kinh tế – xã hội, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là sự hình thành và biến đổi cơ cấu kinh tế cả nước nói chung và mỗi địa phương nói riêng. Bạc Liêu là một tỉnh ven biển, thuộc Đồng bằng sông Cửu Long, có ưu thế trong phát triển nông nghiệp. Trong quá trình tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Bạc Liêu đã từng bước chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nhất là cơ cấu kinh tế nông nghiệp. Quá trình đó đã đạt được một số kết quả nhất định, song vẫn còn nhiều hạn chế. Từ góc độ lịch sử kinh tế, bài viết này nhằm làm sáng tỏ những yếu tố tác động và quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Bạc Liêu từ năm 1997 đến năm 2018, rút ra một số kinh nghiệm có giá trị tham khảo đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở các địa phương khác trong cả nước.
Từ khóa: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế; kinh tế; công nghiệp hóa; hiện đại hóa; tỉnh Bạc Liêu.
Ngày nhận bài: 08/5/2019; Ngày hoàn thiện: 22/6/2019; Ngày duyệt đăng: 24/6/2019
SHIFTING THE ECONOMIC STRUCTURES IN THE PERIOD OF INDUSTRIALIZATION AND MODERNIZATION (RESEARCH BASED ON EMPIRICAL EVIDENCES IN BAC LIEU PROVINCE)
Dao Thi Bich Hong
VNUHCM – University of Science and Technology
ABSTRACT
One of the core contents regarding the process of developing social-economy and enhancing the industrialization and modernization is the economic structure formation and transformation of the country, in general and of each local, in particular. Bac Lieu is a coastal province belonging to the Mekong Delta area, which posseeses remarkable advantages in agricultural development. In the process of industrialization and modernization, Bac Lieu has gradually and effectively shifted its economic structure, especially the agricultural economic structure. The process has achieved some certain results. However, several limitations are still remained. From an economic – historical perspective, this article aims to clarify the factors affecting as well as the process of the economic restructuring in Bac Lieu province from 1997 to 2018, and eventually remark some prominent and noteworthy experiences for the economic restructuring of the country.
Keywords: Shifting the economic structures; economic; industrialization; modernization; Bac Lieu province.
Received: 08/5/2019; Revised: 22/6/2019; Approved: 24/6/2019
Email: [email protected]
http://jst.tnu.edu.vn; Email: [email protected] 199
Đào Thị Bích Hồng Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 201(08): 199 – 203
1. Đặt vấn đề
Bạc Liêu là một tỉnh thuộc bán đảo Cà Mau, miền đất cực Nam của Tổ quốc, được tái lập (ngày 1-1-1997). Nền kinh tế của Bạc Liêu trước ngày tái lập tỉnh mang nặng tính chất thuần nông, sản xuất hàng hóa chưa phát triển, kết cấu hạ tầng yếu kém, hệ thống giao thông nông thôn, nguồn lao động tập trung chủ yếu trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp… Đó là đặc điểm quy định sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Bạc Liêu phải bắt đầu từ nông nghiệp.
2. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để làm rõ quá trình tỉnh Bạc Liêu tiến hành chuyến dịch cơ cấu kinh tế từ năm 1997 đến năm 2018, trên cơ sở khảo cứu tài liệu, kế thừa có chọn lọc các công trình nghiên cứu khoa học của các tác giả đi trước, bài nghiên cứu sử dụng cách tiếp cận lịch sử và các phương pháp phân tích chính là thống kê mô tả, tổng hợp để làm rõ quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Bạc Liêu bao gồm những yếu tố tác động đến sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, những thành tựu, hạn chế; và rút ra một số kinh nghiệm lịch sử làm cơ sở cho các nhà khoa học và các cấp quản lý tham khảo đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở mỗi địa phương và trong cả nước.
3. Kết quả và bàn luận
3.1. Từ chủ trương phát triển nền nông nghiệp toàn diện đến thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng phát triển nông nghiệp hiệu quả, bền vững
Xuất phát từ thực tiễn Bạc Liêu những năm đầu mới được tái lập, Đại hội lần thứ XI Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu (1997) xác định nhiệm vụ quan trọng cần thực hiện để đẩy nhanh nhịp độ tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá là: “Phát triển nhanh, vững chắc và toàn diện nông – lâm – ngư nghiệp theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và kinh tế nông thôn, trên cơ sở gắn chặt với thị trường và quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh” [1].
Do xuất phát điểm thấp, lại là một tỉnh thuần nông nên chuyển dịch cơ cấu kinh tế của Bạc Liêu trong những năm 1997-2000 là tập trung vào phát triển nông nghiệp, xem đây là mặt trận quan trọng nhất để thúc đẩy sản xuất. Biện pháp chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp là vừa khai hoang, mở rộng diện tích, vừa tăng vụ, thâm canh tăng năng suất, áp dụng tiến bộ của khoa học – công nghệ vào sản xuất nhằm tăng năng suất, hiệu quả kinh tế trên từng đơn vị diện tích. Coi nông nghiệp là hướng chính để tạo bước chuyển biến cho nền kinh tế là sự lựa chọn đúng. Song với một tỉnh ven biển, để khai thác được lợi thế của từng vùng, bên cạnh trồng lúa thì nuôi trồng thủy sản cũng là sự lựa của tỉnh Bạc Liêu: “Tỉnh Bạc Liêu không thể tiến nhanh, tiến mạnh nếu chỉ độc canh cây lúa nước mà phải nhanh chóng chuyển đổi từ cây lúa, cây màu và những cây không có giá trị kinh tế cao sang nuôi trồng thủy sản” [2]. Nhận thức rõ về tầm quan trọng của kinh tế thủy sản trong thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn, Đại hội lần thứ XII (2001) và XIII (2006) của Đảng bộ tỉnh đều khẳng định: “Tập trung chỉ đạo, đầu tư phát triển nuôi trồng thủy sản theo hướng đa dạng hóa các loại thủy sản, gắn với nhu cầu thị trường trong và ngoài nước, bảo đảm phát triển bền vững và hiệu quả…” [3].
Gắn với sự phát triển bền vững, theo chiều sâu cùng với khai thác hiệu quả hơn nữa lợi thế của địa phương, Đại hội Đảng bộ lần thứ XIV (2011) đặt ra mục tiêu tập trung “đầu tư khai thác theo chiều sâu tiềm năng, thế mạnh của tỉnh, nhất là kinh tế biển, du lịch, sản xuất nông nghiệp; đẩy nhanh phát triển công nghiệp, đặc biệt là những dự án trọng điểm để thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh” [4].
Để thực hiện khai thác theo chiều sâu tiềm năng, thế mạnh của Bạc Liêu, nhất là kinh tế biển và sản xuất nông nghiệp, Đại hội Đảng bộ lần thứ XV (2016), đặc biệt lưu ý đến giải pháp: “Tái cơ cấu ngành nông nghiệp, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng
200 http://jst.tnu.edu.vn; Email: [email protected]
Đào Thị Bích Hồng Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 201(08): 199 – 203
dịch vụ, công nghiệp; tập trung xây dựng kết cấu hạ tầng theo hướng hiện đại; phát triển mạnh dịch vụ – du lịch; phát triển đô thị hài hòa với nông thôn” [5].
Như vậy, nếu như những năm 1997-2000, hướng chỉ đạo của Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn chủ yếu tập trung trong nông nghiệp, sản xuất nông nghiệp phát triển theo hướng vừa khai hoang, mở rộng diện tích, vừa tăng vụ, thâm canh, tăng năng suất; trong những năm 2001-2010, hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn là từng bước đưa ngành thủy sản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh; đến những năm 2011-2015, phát triển kinh tế biển được ưu tiên hàng đầu; thì những năm 2015-2020, chủ trương thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế của Bạc Liêu theo hướng phát huy tối đa lợi thế, phát triển nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới theo hướng hiệu quả, bền vững, xây dựng Bạc Liêu thành tỉnh có nền nông nghiệp công nghệ cao.
3.2. Tập trung phát triển kinh tế tư nhân, coi kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế, tạo sự phát triển hiệu quả cho kinh tế Bạc Liêu
Trên cơ sở ngày càng nhận thức đầy đủ hơn về vai trò quan trọng kinh tế tư nhân, các kỳ Đại hội Đảng từ Đại hội VII (1991) đến Đại hội XII (2016) đều chủ trương khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển. Đại hội X của Đảng (năm 2006) khẳng định: “Kinh tế tư nhân có vai trò quan trọng, là một trong những động lực của nền kinh tế” [6]. Đặc biệt, Đại hội XII (năm 2016) nhấn mạnh chủ trương: “Hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích tạo điều kiện thuận lợi phát triển mạnh kinh tế tư nhân ở hầu hết các ngành và lĩnh vực kinh tế, trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế” [7].
Bạc Liêu là một tỉnh với xuất phát điểm sản xuất nhỏ, chủ yếu trong lĩnh vực nông nghiệp, vì vậy việc phát triển các thành phần kinh tế, khai thác mọi nguồn lực cho sự phát triển
kinh tế của tỉnh là yêu cầu cần thiết. Xuất phát từ thực tiễn của Bạc Liêu, Đảng bộ tỉnh khẳng định: “Nhà nước khuyến khích mọi người có vốn, có kinh nghiệm sản xuất, quản lý, kinh doanh tự đầu tư hoặc liên kết, liên doanh dưới mọi hình thức để phát triển ngành, nghề dịch vụ, công nghiệp, xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế trang trại, sử dụng nhiều lao động” [8].
Xác định là một tỉnh nằm xa các trung tâm kinh tế lớn, nên việc huy động các nguồn lực đầu tư cho phát triển có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Vì vậy, trong những năm qua, Bạc Liêu xem việc phát triển kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của địa phương.
Tạo điều liện cho kinh tế tư nhân phát triển, tỉnh Bạc Liêu đã tích cực cải cách hành chính, rà soát, loại bỏ những thủ tục không phù hợp, không cần thiết; áp dụng cơ chế “một cửa liên thông” trong giải quyết thủ tục liên quan đến quá trình sản xuất, kinh doanh, tạo môi trường thuận lợi cho các nhà đầu tư thực hiện giao dịch.
Để cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao chỉ số cạnh tranh, phát huy nguồn nội lực, ngày 28-6-2012, Ban Thường vụ tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 13-CT/TU về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; ngày 15-8-2012, ban hành Kết luận số 09-KL/TU về một số chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp để nâng cao chỉ số cạnh tranh của tỉnh năm 2012 và những năm tiếp theo… Trên cơ sở chỉ đạo của Đảng bộ tỉnh, Bạc Liêu đã có tổ chức triển khai thực hiện quyết liệt các giải pháp để nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh; cải thiện môi trường đầu tư, sản xuất, kinh doanh hấp dẫn, thông thoáng, đơn giản hóa các hồ sơ, thủ tục hành chính; tháo gỡ khó khăn, tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp các doanh nghiệp hoạt động sản xuất, kinh doanh hiệu quả.
Nhờ quyết tâm khai thác mọi nguồn lực cho sự phát triển kinh tế, đặc biệt thu hút nguồn lực từ kinh tế tư nhân, kinh tế tư nhân của tỉnh
http://jst.tnu.edu.vn; Email: [email protected] 201
Đào Thị Bích Hồng Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 201(08): 199 – 203
có sự chuyển biến mạnh mẽ. Chỉ số cạnh tranh tăng lên hàng năm. Thu hút đầu tư trong những năm 2010-2015 tăng 55 lần so với những năm 2006-2010*.
3.3. Phát triển kinh tế biển, khai thác lợi thế của Bạc Liêu là bước đột phá trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế vùng
Bạc Liêu là tỉnh có đường bờ biển khoảng 56 km, vùng lãnh hải rộng hơn 40 nghìn km2, diện tích đất nuôi trồng thủy sản lớn, tài nguyên từ biển, tiềm năng gió… Vì vậy phát triển kinh tế biển cũng là lợi thế của Bạc Liêu. Để khai thác có hiệu quả tiềm năng, lợi thế từ biển, phấn đấu trở thành một tỉnh mạnh về kinh tế biển và làm giàu từ biển, ngày 24-4-2012, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đề ra Nghị quyết 04-NQ/TU về phát triển kinh tế biển và vùng phía Nam Quốc lộ 1A đến năm 2015 và những năm tiếp theo. Nghị quyết nhấn mạnh những nhiệm vụ Bạc Liêu cần tập trung vào giải quyết như: (1) Đầu tư xây dựng các công trình, dự án động lực để làm đòn bẩy thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội toàn vùng và cả tỉnh; (2) Phát triển nuôi trồng thủy sản; (3) Khai thác, đánh bắt hải sản; (4) Phát triển các ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp phục vụ phát triển kinh tế biển… [9].
Nhờ có sự chỉ đạo quyết liệt của các cấp, các ngành, sự đồng thuận của người nông dân, tình hình phát triển phát triển kinh tế ở tỉnh Bạc Liêu đã đạt nhiều kết quả quan trọng, tốc độ tăng trưởng kinh tế khu vực nông nghiệp, nông thôn luôn duy trì ở mức cao. Năm 2017, GDP thực tế (GRDP) nông, lâm, thủy sản đạt 10.545 tỷ đồng (theo giá so sánh năm 2010), chiếm 42% GRDP toàn tỉnh. Từ một nền nông nghiệp độc canh cây lúa, mang tính “tự cung tự cấp”, Bạc Liêu đã hình thành vùng sản xuất mà chủ lực là cây lúa gồm 68.000 ha
- Trong năm 2011-2015, Bạc Liêu thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài 98 dự án về phát triển kinh tế – xã hội, tổng số vốn đầu tư hơn 20 ngàn tỷ đồng. Tăng gấp 55 lần so với 2006-2010 (Tỉnh ủy Bạc Liêu, (2015), Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu lần thứ XV, lưu tại Văn phòng Tỉnh ủy Bạc Liêu, tr. 127).
và vùng sản xuất tôm nước lợ với hơn 124.000 ha; chuyển đổi gần 2/3 diện tích đất sản xuất, trong đó chuyển đổi gần 60.000 ha đất lúa sang nuôi trồng thủy sản để thích ứng biến đổi khí hậu. Nhiều mô hình sản xuất mang lại hiệu quả rất cao như mô hình nuôi tôm “sạch”, nuôi tôm siêu thâm canh trong nhà kính, nuôi tôm thâm canh và bán thâm canh, quảng canh cải tiến kết hợp tôm – cua – cá, mô hình lúa – tôm… Qua đó, sản phẩm sạch trong sản xuất nông nghiệp đã đáp ứng được đòi hỏi khắt khe về vệ sinh an toàn thực phẩm của người tiêu dùng.
Những chuyển biến tích cực trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế góp phần nâng cao đời sống cho người dân Bạc Liêu. Năm 2018, thu nhập bình quân đầu người ở vùng nông thôn đạt 50 triệu đồng/năm; kết cấu hạ tầng kinh tế, kỹ thuật ở nông thôn được quan tâm đầu tư khá đồng bộ; chính sách an sinh xã hội và công tác giảm nghèo được quan tâm thực hiện tốt, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 4,3% [10].
Bên cạnh những ưu điểm và thành công, trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại tỉnh Bạc Liêu cũng còn một số hạn chế nhất định:
- Trong quá trình thực hiện quy hoạch sản xuất đang bộc lộ một số bất hợp lý giữa thực tế sản xuất với quy hoạch được duyệt; (2) Sản xuất nông, lâm, diêm nghiệp và thủy sản của tỉnh còn ở trình độ thấp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ thiếu bền vững do ảnh hưởng của thời tiết diễn biến bất lợi, dịch bệnh gây hại trên cây trồng, vật nuôi, thị trường không ổn định, giá cả nông sản, thực phẩm luôn biến động bất lợi cho người dân; (3) Sản xuất nhiều loại sản phẩm nhưng lại phân tán, manh mún, không gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm; năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của nhiều loại nông sản, thực phẩm chưa cao, vệ sinh an toàn thực phẩm chưa đảm bảo; tình trạng bơm chích tạp chất vào nguyên liệu thủy sản chưa giải quyết triệt để; nguồn lợi thủy sản bị khai thác quá mức, ngày càng cạn kiệt; (4) Nhiều tiến bộ kỹ thuật chậm triển khai nhân rộng như công nghệ sau thu hoạch (máy gặt, máy sấy lúa,…), san phẳng mặt ruộng bằng tia laser, dụng cụ sạ
202 http://jst.tnu.edu.vn; Email: [email protected]
Đào Thị Bích Hồng Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 201(08): 199 – 203
hàng, máy cấy; (5) Cơ cấu lao động chuyển dịch không đáng kể, quan hệ sản xuất chậm đổi mới, quá trình đô thị hoá nông thôn diễn ra chậm…
Thực tiễn tiến hành chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh Bạc Liêu, mà chủ yếu là kinh tế nông nghiệp, với tất cả ưu điểm và hạn chế, thành công và chưa thành công, để lại một số kinh nghiệm quý báu, cụ thể như sau:
Một là, phải xuất phát từ thực tiễn của địa phương, chủ động khắc phục khó khăn, phát huy lợi thế và tiềm năng, đề ra chủ trương, giải pháp phù hợp nhằm chuyển dịch cơ cấu kinh tế một cách có hiệu quả.
Hai là, trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế phải kết hợp với xây dựng, củng cố và từng bước hoàn thiện quan hệ sản xuất để đảm bảo tính định hướng xã hội chủ nghĩa trong nền kinh tế thị trường.
Ba là, phải phát huy ý thức tự lực, tự cường, sáng tạo, huy động sức dân, dựa vào dân để tiến hành chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngày càng phát triển theo hướng hiện đại.
Bốn là, phải luôn chú trọng nghiên cứu, ứng dụng kịp thời tiến bộ khoa học công nghệ vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở địa phương.
Năm là, quan tâm công tác đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, chuyển đổi nghề cho người lao động, từng bước chuyển dịch cơ cấu lao động theo hướng tăng lực lượng lao động trong các ngành công nghiệp, dịch vụ, giảm trong ngành nông nghiệp.
Sáu là, chuyển dịch cơ cấu kinh tế phải kết hợp hài hòa với giải quyết tốt các vấn đề xã hội và bảo vệ môi trường sinh thái, đảm bảo cho sự phát triển nhanh và bền vững.
Bảy là, chăm lo công tác xây dựng đội ngũ cán bộ đủ mạnh, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới, xác định đúng chủ trương, biện pháp; xây dựng và chỉ đạo thực hiện tốt quy hoạch, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
- Kết luận
Sự nghiệp đổi mới của Việt Nam ngày càng đi vào chiều sâu, vấn đề chuyển dịch cơ cấu
kinh tế và mở cửa chủ động hội nhập quốc tế ngày càng quan trọng trong công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Quá trình thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh Bạc Liêu giai đoạn 1997 – 2018 đã đạt được những kết quả nhất định; khẳng định trong thực tế vai trò lãnh đạo của Đảng bộ với tinh thần chủ động và sáng tạo; khẳng định quyết tâm của nhân dân Bạc Liêu ra sức phấn đấu đến năm 2020, Bạc Liêu đứng vào tốp các tỉnh khá trong khu vực và trung bình khá của cả nước. Đó là những yếu tố rất quan trọng để tỉnh Bạc Liêu tiếp tục thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.
Lời cám ơn
Nghiên cứu được tài trợ bởi Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh (ĐHQG – HCM) trong khuôn khổ Đề tài mã số C2017-20-07. Tác giả chân thành cảm ơn sự tài trợ của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cho nghiên cứu này.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu, Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu lần thứ XI, 1997, tr. 7.
- Cục Thống kê tỉnh Bạc Liêu, Niên giám thống kê, 2008.
- Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu, Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu lần thứ XIII, 2006, tr. 45.
- Tỉnh ủy Bạc Liêu, Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu lần thứ XIV, 2011, tr. 33.
- Tỉnh ủy Bạc Liêu, Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu lần thứ XV, 2015, tr. 79.
- Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2006, tr. 83.
- Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2016, tr. 107-108.
- Tỉnh ủy Bạc Liêu, Kế hoạch số 14-KH/TU thực hiện Nghị quyết 06 của Bộ chính trị về một số vấn đề phát triển nông nghiệp và nông thôn, 1999, tr. 7-8.
- Tỉnh ủy Bạc Liêu, Nghị quyết số 04-NQ/TU về phát triển kinh tế biển và vùng phía Nam Quốc lộ 1A tỉnh Bạc Liêu đến năm 2015 và những năm tiếp theo, 2012.
- Cục Thống kê tỉnh Bạc Liêu, Thực trạng kinh tế – xã hội Bạc Liêu (1997-2001), 2002.
... Một trong những nội dung cốt lõi của){kind=link}